วิ่งทันโลก 16: เพราะวิ่ง...เราจึงเป็นเช่นฉะนี้ ภาค 1 | 2 comments:

คอลัมน์วิ่งทันโลก
Thai Jogging Magazine ฉบับประจำเดือนกันยายน 2557
โดย oorrunningblog


เคยเป็นแบบนี้กันหรือเปล่าคะ วิ่งได้ไม่เท่าไหร่ก็เจ็บ วิ่งไกลหน่อยก็เจ็บ วิ่งมากหน่อยก็เจ็บ ถ้าไม่เจ็บแบบเดิมซ้ำแล้วซ้ำเล่าก็เปลี่ยนจุดเจ็บจนทั่วตัวไปหมดแล้ว หรือบางคน ไม่ว่าจะวิ่งมากแค่ไหน วิ่งมานานหลายปีแค่ไหน ก็ยังต้วมเตี้ยมเตาะแตะเหมือนเดิม ได้แต่มองดูเพื่อนที่เริ่มวิ่งมาด้วยกัน หรือแม้แต่เพื่อนที่วิ่งหลังเราตั้งหลายปีทำสถิติใหม่กันโครม ๆ

เคยมีแว้บนึงในความคิดมั้ยคะ ที่บอกตัวเองด้วยความน้อยเนื้อต่ำใจว่า “พระเจ้าคงไม่ได้ให้เราเกิดมาเป็นนักวิ่งหรอก เลิกเถอะ ไปเอาดีทางอื่นเถอะ” วันนี้วิ่งทันโลกมีอะไรจะเล่าให้ฟัง ตามประสาคนหัวอกเดียวกันค่ะ ^ ^

ผู้อ่านบางคนอาจเคยได้ยินชื่อ ดร.แดเนียล ลีเบอร์แมน นักมานุษยวิทยาจาก ม. ฮาร์วาร์ด ที่โด่งดังจากงานวิจัยเรื่องการวิ่งเท้าเปล่ากันมาบ้างแล้วนะคะ อันที่จริงก่อนหน้านี้ เขากับ ดร. เดนิส แบรมเบิล นักชีววิทยาจาก ม. ยูทาห์ ได้ผลิตงานวิจัยว่าด้วยการวิ่งระยะไกลออกมามากมาย ทั้งหมดตอกย้ำแนวคิดที่ว่า แท้จริงแล้ว มนุษย์ทุกผู้ทุกนามล้วนเกิดมาพร้อมกับศักยภาพในการวิ่งระยะไกล 

Cr. paleoillustration

เรื่องที่วิ่งทันโลกจะเล่าให้ฟังในวันนี้ คืองานวิจัยอันเป็นจุดเริ่มต้นของแนวคิดดังกล่าว งานชิ้นนี้สร้างความแตกต่าง จนได้รับเลือกเป็นบทความเด่นประจำฉบับ ลงหน้าปกของวารสารวิชาการทางวิทยาศาสตร์ที่มีชื่อเสียงที่สุดในโลกอย่าง Nature กันเลยทีเดียว

โดยสรุป บทความนี้บอกเราว่า ที่มนุษย์มีวิวัฒนาการจนมีรูปร่างอย่างที่เห็นในทุกวันนี้ เป็นเพราะความสามารถในการวิ่งระยะไกลของมนุษย์นั่นเอง ...โอ้ว!! นักวิ่งอย่างเราอ่านแล้วหัวใจพองโต เพราะนั่นแปลได้อีกมุมว่า ศักยภาพในการวิ่งระยะไกล ฝังอยู่ในดีเอ็นเอของพวกเราทุกคนอยู่แล้ว ไม่ว่าจะตัวสั้น สะโพกใหญ่ แขนยาว ขาโก่ง ฯลฯ ...ตราบใดก็ตามที่คุณยังมีสปีชีส์เป็น Homo Sapien คุณก็เกิดมาเพื่อเป็นนักวิ่งทั้งนั้น ^___^

ก่อนที่จะเล่ารายละเอียดว่าเขาเขียนอะไรบ้าง ขอปูพื้นเรื่องวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิตสักเล็กน้อยนะคะ วิวัฒนาการเป็นเรื่องที่ได้รับการพิสูจน์แล้วว่ามีอยู่จริง ที่เห็นได้ชัดเจนก็เช่น ความแข็งแกร่งของแบคทีเรีย ที่ใช้เวลาเพียงไม่กี่ปีก็พัฒนาตัวเองให้ทนต่อยาปฏิชีวนะบางสูตรได้ ทำให้ยาสูตรนั้นใช้ไม่ได้ผลอีกต่อไป แต่โดยทั่วไป วิวัฒนาการต้องใช้เวลายาวนานเป็นหมื่นเป็นแสนปี ทำให้ไม่สามารถสังเกตและทดลองตามปกติได้ จึงจำเป็นต้องใช้วิธีคาดเดาเมื่อมีหลักฐานรองรับเพียงพอแทน เช่นจากบันทึกโบราณหรือซากดึกดำบรรพ์ 

cr. laevolucionbg

ทฤษฎีที่ใช้อธิบายกลไกของวิวัฒนาการมีอยู่มากมาย แต่ที่ยอมรับกันทั่วไปคือทฤษฎีการคัดเลือกโดยธรรมชาติ (Natural Selection) ของชาร์ลส์ ดาร์วิน แนวคิดหลัก ๆ ก็คือ สิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกันย่อมแตกต่างกันบ้างเล็กน้อยตามธรรมชาติ แต่ตัวที่เหมาะสมที่สุดเท่านั้นที่จะอยู่รอด โดยไม่จำเป็นต้องแข็งแรงที่สุด แต่ต้องเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมมากที่สุด 

ยกตัวอย่างเช่น จากซากดึกดำบรรพ์พบว่ายีราฟคอสั้นกว่าในปัจจุบัน อธิบายตามทฤษฎีการคัดเลือกโดยธรรมชาติได้ว่า ในจำนวนยีราฟคอสั้นนั้น มียีราฟบางตัวที่แตกต่างออกไป นั่นคือ มันคอยาวกว่าชาวบ้าน และก่อนหน้านี้สภาพแวดล้อมอาจมีทั้งต้นไม้เตี้ยและต้นไม้สูง แต่ต่อมาสภาพแวดล้อมเกิดการเปลี่ยนแปลง จนทำให้เหลือแต่ต้นไม้สูง ๆ พวกยีราฟคอสั้นจึงอดตายหมดเพราะยืดคอไปไม่ถึงอาหาร เหลือแต่พวกคอยาวที่อยู่รอด สืบทอดลูกหลานมาจนถึงปัจจุบัน

ทีนี้มาเข้าเรื่องของเรากันได้แล้วค่ะ ^ ^ บทความนี้เสนอว่า บรรพบุรุษของมนุษย์วิวัฒนาการมาจากสัตว์ที่มีลักษณะเป็นลิงไร้หาง (Ape) สายพันธุ์ที่ชื่อ ออสตราโลพิเทคัส (Australopithecus) เมื่อ 2 ล้านปีที่แล้ว โดยธรรมชาติใช้ “ความสามารถในการวิ่งไกล” เป็นตัวคัดเลือกให้บรรพบุรุษของเรารอดชีวิตมาแพร่พันธุ์ต่อไป แบบเดียวกับที่ใช้ “ความคอยาว” เป็นตัวคัดเลือกบรรพบุรุษยีราฟยุคใหม่นั่นเอง 

Australopithecus afarensis
Cr. wikipedia

ทำไมธรรมชาติจึงใช้หลักเกณฑ์นี้ ? นักวิจัยคาดเดาด้วยแนวคิดสองแบบที่รู้จักกันทั่วไปอยู่แล้วในขณะนั้น แนวคิดแรกคือ พวกเขาจำเป็นต้องวิ่งไล่ต้อนเหยื่อเป็นเวลานาน จนกว่าสัตว์ที่เป็นเหยื่อจะเหนื่อยจนวิ่งต่อไม่ไหว จึงค่อยใช้ธนู ตาข่าย หอก ทำให้มันตายเพื่อเอามาเป็นอาหาร

อีกแนวคิดหนึ่งคือพวกเขาจำเป็นต้องวิ่งเป็นระยะทางไกล ๆ เพื่อค้นหาซากสัตว์มาเป็นอาหาร ในการนี้ แม้จะดมกลิ่นเน่าของซากศพสู้ไฮยีนาไม่ได้ บินสูงแล้วใช้สายตาอันแหลมคมมองลงมาหาสัตว์ใกล้ตายแบบแร้งไม่ได้ แต่พวกเขาใช้สมองที่มีขนาดใหญ่กว่าสัตว์ทั่วไปให้เป็นประโยชน์ ด้วยการสังเกตว่าแร้งบินวนอยู่แถวไหน แล้วก็รีบวิ่งไปแถวนั้นแทน เจ๋งปะล่ะ!!

ตอนนี้ลองจินตนาการตามดูค่ะ ในทวีปแอฟริกาเมื่อ 2 ล้านปีก่อน มีออสตราโลพิเทคัสห้อยโหนกินผลไม้อย่างสุขใจ อยู่มาวันหนึ่งสภาพแวดล้อมก็เริ่มเปลี่ยนแปลง จากป่าอุดมสมบูรณ์กลายเป็นทุ่งหญ้าแห้งแล้ง ออสตราโลพิเทคัสจึงจำเป็นต้องลงมาจากต้นไม้เพื่อหาอาหารอื่นกิน ตัวที่เดินสองขาไม่ได้ก็อดตายไปเป็นอันดับแรก เพราะการเดินสี่ขาตามประสาลิงนั้น ไม่สามารถเดินไป เงยหน้ามองนกแร้งบนฟ้าไปได้ จากนั้นตัวที่เดินสองขาเป็นแต่วิ่งไม่เป็นก็อดตายเป็นลำดับถัดไป เพราะแย่งเค้ากินไม่ทัน และสุดท้าย ตัวที่วิ่งเป็นแต่วิ่งได้แป๊บเดียวจอดก็อดตายเช่นกัน เพราะหากินได้เฉพาะซากสัตว์ที่อยู่ในระยะใกล้ๆ เท่านั้น

Australopithecus
Cr. sikerado.hu

ด้วยเหตุนี้เอง ณ ทุ่งหญ้าสะวันนาอันไพศาล เมื่อ 2 ล้านปีที่แล้ว บรรพบุรุษของมนุษย์ที่วิ่งเป็นและวิ่งไกลได้เก่งกาจกว่าสัตว์ทั้งปวง จึงถือกำเนิดขึ้น !!

ฉบับหน้าเราจะมาดูกันต่อค่ะ ว่าหลักฐานอะไร ที่ทำให้ข้อสรุปของ ดร.แดเนียล และ ดร. เดนิส ได้รับการยอมรับ ประคองอารมณ์ฮึกเหิมนี้เอาไว้นะคะ แล้วเจอกัน ^ ^

ป.ล. เราเคยเขียนถึงงานวิจัยรุ่นหลังจากนี้ไว้ในบล็อกเรื่อง Are we born to run? หรือว่าพวกเราเกิดมาเพื่อวิ่ง? ถ้าอยากฮึกเหิมยิ่ง ๆ ขึ้นไป ตามไปอ่านกันที่ลิงค์ (ที่เป็นตัวอักษรสีส้ม) ได้เลยค่ะ

โพสต์ที่เกี่ยวข้อง
เพราะวิ่ง...เราจึงเป็นเช่นฉะนี้ ภาคจบ

===============

วารสาร Thai jogging เป็นวารสารของสมาพันธ์ชมรมเดินวิ่งเพื่อสุขภาพไทย พิมพ์เผยแพร่มาตั้งแต่ปี พศ.2545 เฉพาะสมาชิก สถาบันการศึกษา หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และผู้สนใจ สนใจสมัครเป็นสมาชิก ติดต่อได้ที่สำนักงานสมาพันธ์ชมรมเดินวิ่งเพื่อสุขภาพไทย โทรศัพท์ 0-2455-9149 ค่าจัดส่งวารสารทางไปรษณีย์ปีละ 300บาท (12ฉบับ)

Tweet